W Wielkiej Brytanii narasta spór dotyczący decyzji UK Health Security Agency (UKHSA), która odmówiła udostępnienia danych mogących – zdaniem części środowisk politycznych i społecznych – pomóc wyjaśnić przyczyny utrzymującej się od 2020 roku nadwyżki zgonów. Krytycy oskarżają instytucję o ukrywanie informacji, a zwolennicy pełnej transparentności twierdzą, że odmowa publikacji działa wbrew interesowi publicznemu.
Sporne zestawienia dat zgonów i szczepień
Kontrowersje wywołało przede wszystkim zestawienie dat przyjęcia szczepionek przeciw Covid-19 z datami zgonów. W liście skierowanym w ubiegłym roku do UKHSA i brytyjskiego Departamentu Zdrowia podkreślano, że dane te miały zostać przekazane firmom farmaceutycznym, jednak nie udostępniono ich opinii publicznej. Pod apelem w tej sprawie podpisała się grupa parlamentarzystów z różnych partii, wskazując, że nie istnieje żaden „uzasadniony powód”, aby nie opublikować zanonimizowanych informacji podobnych do tych, jakie trafiły do sektora prywatnego.
Obawy o błędne interpretacje i prywatność
Organizacja UsForThem wystąpiła o ujawnienie danych w trybie dostępu do informacji publicznej, lecz UKHSA odmówiła, argumentując m.in. ryzyko powstania „dezinformacji”, która mogłaby negatywnie wpłynąć na poziom wyszczepienia społeczeństwa. Instytucja wskazywała również na możliwość naruszenia prywatności oraz potencjalne szkody dla rodzin zmarłych, jeśli dane doprowadziłyby do niewłaściwych wniosków. Po dwóch latach sporów organ nadzorczy Information Commissioner podtrzymał decyzję UKHSA, uznając odmowę za uzasadnioną.
Ostre reakcje przeciwników decyzji
Decyzja ta spotkała się z ostrą krytyką. Partia Reform UK, domagająca się publicznego dochodzenia w sprawie nadmiernej liczby zgonów oraz możliwych niepożądanych efektów szczepień, określiła sytuację jako „skandaliczne tuszowanie”. Wiceszef ugrupowania Richard Tice podkreślił, że społeczeństwo ma prawo poznać przyczyny utrzymującej się wysokiej śmiertelności, a minister zdrowia powinien „natychmiast zareagować”.
UKHSA: priorytetem jest poufność danych
UKHSA utrzymuje jednak, że jej najważniejszym obowiązkiem jest ochrona poufności informacji. Jak podaje agencja, udostępniono jedynie „starannie zanonimizowaną” wersję zestawienia, a decyzja trybunału potwierdziła zasadność odmowy pełnej publikacji. Spór wpisuje się w szerszą debatę o przejrzystości działań instytucji zdrowia publicznego i granicach dostępu społeczeństwa do danych w sprawach budzących duże emocje.
